دیمانە و ڕاپۆرتڕۆژنامە

سكرتێرى حزبى شيوعى كوردستان: پلانێك هەیە بۆ لەناوبردنی قەوارەی هەرێم

سه‌ربه‌ست عه‌لى_ هه‌ولێر-تایبەت بە رۆژنامەی شكۆی كوردستان-

وڵاتانى ده‌وروبه‌ر هه‌ماهه‌نگى یه‌كتر ده‌كه‌ن بۆئه‌وه‌ى قه‌واره‌ى هه‌رێمى كوردستان له‌ناوبه‌رن

ئەردۆگان دژایەتی هەمو كورد لەهەمو پارچەكانی كوردستان دەكات

ئه‌و شێوازى حكومڕانییه‌ له‌ هه‌رێم ناتوانێت ئابوورى سه‌ربه‌خۆى دروستبكات، به‌ڵكو خه‌ریكى هه‌ڕاجكردنى كه‌رته‌كانى وه‌به‌رهێنانه‌

له‌ دیمانه‌یه‌كدا له‌گه‌ڵ شكۆى كوردستان، كاوه‌ محمود سكرتێرى لێژنه‌ى مه‌ركه‌زى حزبى شیوعى كوردستان ڕایده‌گه‌یه‌نێت: ” ئه‌و شێوازى حكومڕانییه‌ له‌ هه‌رێم ناتوانێت ئابوورى سه‌ربه‌خۆى دروستبكات، به‌ڵكو خه‌ریكى هه‌ڕاجكردنى كه‌رته‌كانى وه‌به‌رهێنانه‌”.

هه‌ر له‌ دیمانه‌كه‌دا، كاوه‌ محمود باس له‌ مه‌ترسییه‌كانى عێراق و وڵاتانى ده‌وروبه‌ر ده‌كات و ده‌ڵێت: ” وڵاتانى ده‌وروبه‌ر هه‌ماهه‌نگى یه‌كتر ده‌كه‌ن بۆئه‌وه‌ى قه‌واره‌ى هه‌رێمى كوردستان له‌ناوبه‌ر”.

له‌باره‌ى هێرشه‌كانى ئه‌م دواییانه‌ى ده‌وڵه‌تى توركیا بۆ سه‌ر باشوورى كوردستان، كاوه‌ محمود ده‌ڵێت: ” ئه‌ردۆغان دژایه‌تى هه‌موو كورد له‌ هه‌موو پارچه‌كانى كوردستان ده‌كات، نه‌ك په‌كه‌كه‌”.

شكۆى كوردستان: ده‌مانه‌وێت خوێندنه‌وه‌یه‌كى خێرا بۆ دۆخى كوردستان و عێراق بكه‌ن، دواتر بزانین ڕوئیای ئێوه‌ چییه‌ بۆ شێوازى چاره‌سه‌ركردنى كێشه‌كان؟

كاوه‌ محمود: ئه‌گه‌ر بمانه‌وێت خوێندنه‌وه‌یه‌كى ورد بۆ دۆخى عێراق و هه‌رێم بكه‌ین ئه‌وا ده‌بێت له‌ زۆر بوار بدوێین، به‌ڵام ئه‌گه‌ر سه‌یرى ته‌ماشاى تێكڕاى كێشه‌كان بكه‌ین.ئه‌وا ده‌بینین عێراق ڕووبه‌ڕوى قه‌یرانى ده‌وڵه‌ت ده‌بێته‌وه‌، ئه‌و قه‌یرانه‌ش نوێ نییه‌ و له‌وكاته‌وه‌ى ده‌وڵه‌تى عێراق دروستبووه‌ ده‌وڵه‌تێكى قه‌یراناوى بووه‌، هه‌میشه‌ قه‌یرانى به‌ قه‌یران چاره‌سه‌ر ده‌كات له‌به‌رئه‌وه‌ كێشه‌ى عێراق كێشه‌ى ده‌وڵه‌ته‌ نه‌ك سیسته‌مى سیاسى. به‌ درێژایى قۆناغه‌كان ئه‌و كێشه‌یه‌ هه‌ر هه‌بووه‌.

سه‌باره‌ت به‌ باشوورى كوردستان، پێموایه‌ بزوتنه‌وه‌ى ڕزگاریخوازى كورد ئه‌مڕۆ له‌ قۆناغێكى نوێدایه‌، ئه‌و قۆناغه‌ به‌شێكى په‌یوه‌ندى به‌ هه‌ڵومه‌رجى ناوخۆییه‌وه‌ هه‌یه‌و به‌شێكى دیكه‌شى به‌و گۆڕانكاریانه‌وه‌ هه‌یه‌ كه‌ له‌ ئاستى نێوده‌وڵه‌تیدا ڕووده‌دات.

پرسیارێك دێته‌ پێشه‌وه‌ به‌وه‌ى كه‌ بزوتنه‌وه‌ى ڕزگاریخوازه‌ نیشتمانییه‌كان له‌و قۆناغه‌دا، ئه‌ركیان چى ده‌بێت به‌تایبه‌تى ئه‌و گه‌لانه‌ى كه‌ نه‌گه‌یشتوونه‌ته‌وه‌ ده‌وڵه‌تى خۆیان، ئه‌و پرسیاره‌ شمولى زۆر گه‌لان ده‌كات، شمولى ئێمه‌ و كه‌ته‌لۆنییه‌كان و فه‌ڵه‌ستینییه‌كان و ئیسكۆتله‌ندییه‌كان ده‌كات، واته‌ ئێمه‌ و ئه‌و گه‌لانه‌ له‌ ئاستى نێوده‌وڵه‌تى ڕووبه‌ڕوى زۆر ئاسته‌نگ ده‌بنه‌وه‌!

ئه‌گه‌ر به‌ چاوێكى بابه‌تیانه‌ سه‌یرى بارودۆخه‌كه‌ بكه‌ین، ده‌بینین بزوتنه‌وه‌كه‌مان له‌ باشوورى كوردستان هه‌نگاوێكى چۆنایه‌تى به‌خۆیه‌وه‌ بنییوه‌، به‌ڵام ئێستا ده‌ركه‌وتووه‌ ئه‌و فیدڕاڵیه‌تییه‌ى هه‌بووه‌ چاره‌سه‌رى وه‌زعى مه‌سه‌له‌ى كوردستان ناكات.

ئه‌و ده‌ستكه‌وتانه‌ى هه‌مانه‌ ئه‌وه‌ منه‌ت نییه‌ و به‌ سینییه‌كى زێڕین پێشكه‌شمان نه‌كراوه‌ به‌ڵكو ئه‌مه‌ ڕه‌نجى قوربانیدان و شه‌هیدبوونى هه‌زاران كه‌سه‌ كه‌ به‌ درێژایى سه‌د ساڵى ڕابردوو داومانه‌، به‌ڵام دیسان ئه‌و قه‌واره‌یه‌ ڕووبه‌ڕوى مه‌ترسى بۆته‌وه‌! دیاره‌ نه‌یارانى گه‌لى كوردستان له‌هه‌موو وڵاتانى ده‌وروبه‌ر هه‌ماهه‌نگیان هه‌یه‌ بۆئه‌وه‌ى ئه‌و كیانه‌ى ئێستا له‌ناوبه‌رن!

شكۆى كوردستان: مه‌ترسى نه‌مانى قه‌واره‌ى هه‌رێمى كوردستان تاچه‌ند بۆته‌ پرسێكى جددى به‌لاى پارتى و یه‌كێتییه‌وه‌ وه‌كو دوو حزبى فه‌رمانڕه‌وا، له‌و ڕووه‌وه‌ بۆچوونى شیوعى و حزبه‌كانى تر وه‌رگیراوه‌؟

كاوه‌ محمود: له‌ ڕاستیدا ڕه‌ئى ئێمه‌مانانیان وه‌رنه‌گرتووه‌، به‌ڵام ئێمه‌ بۆچوونى شاراوه‌مان نییه‌و له‌ زۆر جێگه‌ باسمان كردووه‌. ئه‌مێنێته‌وه‌ كه‌ ئایا پارتى و یه‌كێتى هه‌ستیان به‌و مه‌ترسیانه‌ كردووه‌؟ ئه‌و پرسیاره‌ ده‌بێت له‌وان بكرێت. ئایا به‌رژه‌وه‌ندى ته‌سكى حزبایه‌تى پێوه‌ره‌ یان مه‌سه‌له‌ى نیشتمانى بۆ پێشهاته‌كان؟

شكۆى كوردستان: ئێوه‌ پێتانوایه‌ كامیان پێوه‌ره‌؟

كاوه‌ محمود: به‌لاى ئێمه‌وه‌ مه‌سه‌له‌ى نیشتمانى پێوه‌ره‌ و ئه‌و مه‌سه‌له‌یه‌ش دابڕاو نییه‌ له‌ ژیانى خه‌ڵكى به‌ دابینكردنى ژیانى پڕ كه‌ڕامه‌ت بۆ خه‌ڵك و سه‌ربه‌خۆى ئابوورى بۆ خه‌ڵكى زه‌حمه‌تكێش بۆئه‌وه‌ى خه‌ڵك تووشى دڵه‌ڕاوكێ نه‌بێت چ له‌ بوارى ئابوورى چ له‌ بوارى سیاسى.

ئه‌وه‌ى ئێستا له‌نێوان حزبه‌ حكومڕانییه‌كان هه‌یه‌، حاڵه‌تى ناسه‌قامگیرى سیاسى دروستكردووه‌، هه‌ڕه‌شه‌و شه‌ڕى ده‌روونى به‌رامبه‌ر خه‌ڵكى كوردستان ده‌كرێت كه‌ جیاوازه‌ له‌ قۆناغه‌كانى دیكه‌.

شكۆى كوردستان: جیاوازییه‌كه‌ چۆنه‌؟
كاوه‌ محمود: ئێستا شه‌ڕى ده‌روونى به‌رامبه‌ر تاكى كورد ده‌كرێت به‌شێوه‌یه‌كى به‌رنامه‌ڕێژى، ئه‌و شه‌ڕه‌ ده‌روونییه‌ بۆئه‌وه‌یه‌ كه‌ تاكى كورد مه‌سه‌له‌ى ته‌عریبى له‌لا گرنگ نه‌بێت به‌ قه‌د پێدانى مووچه‌ى مانگانه‌، مه‌سه‌له‌ى نیشتمانى له‌لا ڕه‌ش بێت هه‌رچه‌نده‌ دابینكردنى مووچه‌و ژیانى پڕكه‌ڕامه‌ت ده‌بێت ئه‌وله‌ویه‌تى حكومه‌ت بێت، به‌ڵام به‌هۆى سیاسه‌تى ئێستا و ڕابردووى حكومه‌تى هه‌رێم وایكردووه‌ كه‌ ئه‌و بارودۆخه‌ دروستبێت.

شكۆى كوردستان: كه‌واته‌ له‌هه‌ردوو باردا، له‌ بارى ئابوورى و سیاسیدا هه‌رێم ڕووبه‌ڕوى قه‌یران بۆته‌وه‌، بۆچى ئێوه‌ موباره‌تان نییه‌ بۆ چاككردنى ئه‌و بارودۆخه‌؟

كاوه‌ محمود: كاتى ئه‌وه‌ نه‌ماوه‌ به‌ عه‌قڵیه‌تى ڕیش سپێیه‌تى مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ حزبه‌كان بكرێت، ناكرێت من به‌ براده‌رانى پارتى و یه‌كێتى بڵێن وابكه‌ن و وا مه‌كه‌ن، پێموایه‌ هه‌ردوو حزبه‌كه‌ له‌وه‌ ده‌رچوونه‌ ئامۆژگارى بكرێن یان حزبێكى سیاسى بێت ڕیش سیایه‌تى بكات. به‌ڵكو ئه‌و قۆناغه‌ پێویستى به‌ به‌رنامه‌ هه‌یه‌ و هه‌وڵبدرێت هه‌موو لایه‌نه‌ سیاسییه‌كان به‌شدارى بكه‌ن، به‌ڵام حكومڕانى هه‌رێم به‌رده‌وامه‌ له‌و سیاسه‌تى خۆى كه‌ له‌سه‌ر سیاسه‌تى ئابوورى به‌رخۆره‌ و تائێستا ناتوانێت سه‌ربه‌خۆى ئابوورى دروستبكات و خه‌ریكى هه‌ڕاجكردنى هه‌موو كه‌رته‌كانى به‌رهه‌مهێنانه‌ ئێ له‌ هه‌موو دونیادا ئه‌و سیاسه‌ته‌ شكستى خواردووه‌. له‌به‌رئه‌وه‌ى ده‌سه‌ڵات پێویست پێداچوونه‌وه‌ به‌خۆیدا بكات ئه‌گه‌رنا سیاسه‌ته‌ ئابوورییه‌كه‌ كاریگه‌رى گه‌وره‌ى له‌سه‌ر مه‌سه‌له‌ نیشتمانییه‌كان ده‌بێت و واده‌كات كه‌س گیانى به‌رگرى نه‌مێنێت بۆیه‌ ده‌وڵه‌تى عێراق و وڵاتى دراوسێ كارده‌كه‌ن بۆئه‌وه‌ى خه‌ڵكى كوردستان ته‌سمیل بێته‌وه‌، ئێستا له‌ ڕووه‌ ئابوورییه‌كه‌یه‌وه‌ زه‌مینه‌ بۆئه‌وه‌ خۆش ده‌كرێت كه‌ هه‌موو تاكى كورد ته‌سمیل ببێته‌وه‌!

شكۆى كوردستان: ئه‌ى كه‌ ئه‌و مه‌ترسیانه‌ هه‌یه‌، بۆچى حزبى شیوعى له‌ڕێگه‌ى شه‌قامه‌وه‌ فشاره‌كانى بۆ سه‌ر ده‌سه‌ڵات دروست ناكات تاوه‌كو ئه‌و مه‌ترسیانه‌ نه‌بنه‌ واقیع؟

كاوه‌ محمود: ئه‌ساسى ئه‌و مه‌سه‌لانه‌ تێكۆشانى جه‌ماوه‌رییه‌، تێكۆشانى جه‌ماوه‌ریش هه‌ر شه‌قام نییه‌، به‌ڵكو شه‌قام به‌شێكه‌ له‌ تێكۆشانى جه‌ماوه‌رى به‌ڵام دیسانه‌وه‌ شه‌قام شوێنێكى به‌سته‌ڵۆك نییه‌ به‌ڵك گۆڕه‌پانێكى گه‌وره‌یه‌و كه‌ هه‌موو ڕه‌نگه‌ جیاوازه‌كان له‌خۆ ده‌گرێ، له‌به‌رئه‌وه‌ شه‌قام وه‌كو ناو پیرۆز نییه‌، به‌ڵكو ئه‌وكاته‌ پیرۆزه‌ كه‌ ته‌وجوهێكى هه‌بێت كه‌ داكۆكى بكات له‌ پڕۆژه‌ى نیشتمانى و نه‌ته‌وه‌یى، شه‌قام شوێنى ململانێییه‌.

ئه‌مێنێته‌وه‌ سه‌ر ئه‌وه‌ى كه‌ تۆ چۆن تێكۆشانێكى جه‌ماوه‌رى ده‌كه‌ى؟ تێكۆشانێكى فره‌ لایه‌ن كه‌ له‌ شه‌قام و له‌ ده‌ره‌وه‌ى شه‌قامیش ده‌كرێت. له‌به‌رئه‌وه‌ به‌دیل ئه‌وه‌یه‌ كه‌ جه‌ماوه‌ خۆى قه‌ناعه‌ت به‌ مه‌سه‌له‌كان بكات. بۆیه‌ ئێستا دوو ئه‌رك ڕووبه‌ڕومان ده‌بێته‌وه‌.

سه‌ربه‌خۆیى ئابوورى، چه‌مكى سه‌ربه‌خۆیى ئابوورى چه‌مێكى هه‌ڵه‌ نییه‌ به‌ڵكو سیاسه‌ته‌ ئابوورییه‌كان كه‌ پیاده‌ كراون، هه‌ڵه‌یه‌.

دووه‌میان ئابوورى به‌رخۆره‌، كه‌ مامه‌ڵه‌ له‌گه‌ڵ بواره‌كانى ده‌كرێت كه‌ یه‌كێك له‌ بواره‌كان، نه‌وت و گازه‌. لێره‌دا گۆڕانكارییه‌كان هه‌ر ئه‌وه‌ نییه‌ بڵێین: ده‌بێت ته‌نیا پشت به‌ نه‌وت و گاز نه‌به‌ستین و سه‌رچاوه‌كانى داهات زیاد بكه‌ن. ئه‌مه‌ قسه‌یه‌كى گشتییه‌و ده‌بێت ورد بكرێته‌وه‌.

ئێمه‌ له‌ 2007ه‌وه‌ خه‌ریكى كاركردنین له‌ بوارى نه‌وت، به‌ڵام ئایا كۆمپانیایه‌كى نیشتمانیمان هه‌یه‌ كه‌ سوود له‌ هێزى كارى كوردستان ببینین؟ بۆیه‌وه‌ى له‌ بواره‌كه‌ نه‌چێته‌ گیرفانى كۆمپانیا بیانییه‌كان.

بۆچى له‌ هه‌موو دونیادا، كۆمپانیاكانى بوارى كاره‌با قازانج ده‌كه‌ن، به‌ڵام بۆچى له‌ كوردستان ئێمه‌ به‌ به‌رهه‌مێهانى كاره‌با زیانمان پێده‌گات؟ هه‌مان ئه‌و كاره‌بایه‌ له‌ كه‌رتى گشتى زه‌ره‌ر ده‌كات به‌ڵام كه‌ ده‌درێت به‌ كه‌رتى تایبه‌ت قازانج ده‌كات؟

جگه‌ له‌وه‌ هه‌ندێك كه‌رتى دیكه‌ى وه‌كو كه‌رته‌كانى عه‌قارات و گه‌یاندن و گواستنه‌وه‌یه‌ كه‌ له‌ هه‌موو دونیادا قازانج ده‌بن بۆ حكومه‌ت، به‌ڵام لێره‌ تاوه‌كو پێداچوونه‌وه‌ به‌ سیاسه‌تى ئابوورى نه‌كرێت و سه‌رچاوه‌كانى داهات فره‌ چه‌شن نه‌كرێت ئه‌وا داهاتى هه‌رێم هه‌میشه‌ سنووردا ده‌بێت، ئه‌وكاتیش حكومه‌تیش په‌نا ده‌باته‌ به‌ر زیادكردنى باج و رسومات ئێ باج و رسوماتیش له‌سه‌ر خه‌ڵكى سه‌رمایه‌دا زیاد ناكرێت، به‌ڵكو له‌سه‌ر خه‌ڵكى زه‌حمه‌تكێش زیاد ده‌بێت.

شكۆى كوردستان: له‌ماوه‌ى دوو مانگى ڕابردوو ده‌وڵه‌تى توركیا هێرشێكى به‌رفراوانى كردۆته‌وه‌ سه‌ر باشوورى كوردستان، بۆئه‌وه‌ى ئه‌و هێرشانه‌ ئامانجه‌كانى نه‌پێكێت، چى بكرێت؟

كاوه‌ محمود: ئامانج له‌ سیاسه‌تى ئه‌ردۆغان په‌لاماردانى وڵاتانه‌ له‌پێناو ئه‌وه‌ى له‌ گه‌لى توركیا بڵێت: توركیا له‌ مه‌ترسیدایه‌ و ده‌بێت خۆمان بپارێزین بۆیه‌ ده‌بینین توركیا له‌ لیبیایه‌و په‌لامارى ئه‌و وڵاته‌ ده‌دات ناكۆكى هه‌یه‌ له‌گه‌ڵ ئه‌رمینیا و فڕه‌نسا و قوبرس و یۆنان و سوریا و په‌لامارى هه‌رێمى كوردستان ده‌دات، ئه‌مه‌ ڕه‌نگدانه‌وه‌ قه‌یرانى ناوخۆى توركیا و ڕه‌نگدانه‌وه‌ى قه‌یرانى چاره‌سه‌رنه‌كردنى كێشه‌ى كورده‌ له‌ باكوورى كوردستان، وه‌كو ئه‌ردۆغان وه‌كو هه‌موو دیكتاتۆره‌كانى دیكه‌ ده‌یه‌وێت قه‌یرانه‌كانى ناوخۆى به‌وشێوه‌یه‌ چاره‌سه‌ربكات.

هه‌ڵوێستى حكومه‌تى هه‌رێم له‌ ئاست ئه‌و مه‌ترسیدانییه‌ كه‌ ئێستا ڕوبه‌ڕوومان ده‌بێته‌وه‌، هه‌روه‌ها هه‌رێم تائێستا له‌ خاڵێكى لاواز ده‌بینێته‌وه‌ هۆكاره‌كه‌شى ئه‌وه‌یه‌ كه‌ پشت به‌ خه‌ڵك نابه‌ستێت. ده‌بێت حزبه‌كانى فه‌رمانڕِه‌وا له‌سه‌ر هێرشه‌كانى توركیا بوار به‌ خه‌ڵك بده‌ن ناڕه‌زایى ده‌ربڕن له‌ هه‌موو جێگه‌یه‌كدا، ئه‌گه‌ر مه‌سه‌له‌ نیشتمانى ببێته‌ مه‌سه‌له‌ى خه‌ڵك ئه‌و قورساییه‌ى ڕوبه‌ڕوى پارتى و یه‌كێتى ده‌بێته‌وه‌، ئه‌وا كه‌م ده‌بێته‌وه‌ و به‌شێوه‌یه‌كى دیبلۆماسى بڵێن خه‌ڵكى كوردستان قبوڵى هێرشه‌كانى توركیا ناكات.

هه‌ڵوێستى عێراقش لاوازه‌ ئه‌مه‌ش به‌هۆى ئه‌وه‌ى كه‌ كازمى ئاگادارى هێرشه‌كان بووه‌، چونكه‌ پێشتر به‌رپرسى میت سه‌ردانى به‌غداى كردبوو، بۆیه‌ ئه‌و هێرشانه‌ى ئه‌مجاره‌ى توركیا یه‌ك ئامانجى نییه‌ به‌ڵكو ده‌یانى ئامانجى ترى هه‌یه‌.

جارێ ده‌یه‌وێت مه‌سه‌له‌ى كورد له‌ باكوورى كوردستان چاره‌سه‌ر نه‌كرێت، بۆیه‌ ئه‌و بارگرژییه‌ خزمه‌تى ده‌زگا ئه‌منییه‌كانى توركیا ده‌كات، هه‌روه‌ها توركیا ده‌یه‌وێت تۆڵه‌ له‌ هه‌رێم بكاته‌وه‌، جگه‌ له‌وه‌ ده‌یه‌وێت نزیكبوونه‌وه‌ى ئه‌نه‌كه‌سه‌ و په‌یه‌ده‌ ئامانجى نه‌بێت، بۆیه‌ پێموایه‌ ئه‌ردۆغان دژایه‌تى هه‌موو كورد ده‌كات له‌ هه‌موو پارچه‌كانى كوردستان كه‌ جار جار موجامه‌له‌ى هه‌ندێك هێز ده‌كات، ته‌نیا مه‌به‌ست لێى تاكتیكه‌.

شكؤى كوردستان: مةترسى نةمانى قةوارةى هةريَمى كوردستان تاضةند بؤتة ثرسيَكى جددى بةلاى ثارتى و يةكيَتييةوة وةكو دوو حزبى فةرمانرِةوا، لةو رِووةوة بؤضوونى شيوعى و حزبةكانى تر وةرطيراوة؟

كاوة محمود: لة رِاستيدا رِةئى ئيَمةمانانيان وةرنةطرتووة، بةلاَم ئيَمة بؤضوونى شاراوةمان نييةو لة زؤر جيَطة باسمان كردووة. ئةميَنيَتةوة كة ئايا ثارتى و يةكيَتى هةستيان بةو مةترسيانة كردووة؟ ئةو ثرسيارة دةبيَت لةوان بكريَت. ئايا بةرذةوةندى تةسكى حزبايةتى ثيَوةرة يان مةسةلةى نيشتمانى بؤ ثيَشهاتةكان؟

شكؤى كوردستان: ئيَوة ثيَتانواية كاميان ثيَوةرة؟

كاوة محمود: بةلاى ئيَمةوة مةسةلةى نيشتمانى ثيَوةرة و ئةو مةسةلةيةش دابرِاو نيية لة ذيانى خةلَكى بة دابينكردنى ذيانى ثرِ كةرِامةت بؤ خةلَك و سةربةخؤى ئابوورى بؤ خةلَكى زةحمةتكيَش بؤئةوةى خةلَك تووشى دلَةرِاوكيَ نةبيَت ض لة بوارى ئابوورى ض لة بوارى سياسى؟

ئةوةى ئيَستا لةنيَوان حزبة حكومرِانييةكان هةية، حالَةتى ناسةقامطيرى سياسى دروستكردووة، هةرِةشةو شةرِى دةروونى بةرامبةر خةلَكى كوردستان دةكريَت كة جياوازة لة قؤناغةكانى ديكة.

شكؤى كوردستان: جياوازييةكة ضؤنة؟

كاوة محمود: ئيَستا شةرِى دةروونى بةرامبةر تاكى كورد دةكريَت بةشيَوةيةكى بةرنامةرِيَذى، ئةو شةرِة دةروونيية بؤئةوةية كة تاكى كورد مةسةلةى تةعريبى لةلا طرنط نةبيَت بة قةد ثيَدانى مووضةى مانطانة، مةسةلةى نيشتمانى لةلا رِةش بيَت هةرضةندة دابينكردنى مووضةو ذيانى ثرِكةرِامةت دةبيَت ئةولةويةتى حكومةت بيَت، بةلاَم بةهؤى سياسةتى ئيَستا و رِابردووى حكومةتى هةريَم وايكردووة كة ئةو بارودؤخة دروستبيَت.

شكؤى كوردستان: كةواتة لةهةردوو باردا، لة بارى ئابوورى و سياسيدا هةريَم رِووبةرِوى قةيران بؤتةوة، بؤضى ئيَوة موبارةتان نيية بؤ ضاككردنى ئةو بارودؤخة؟

كاوة محمود: كاتى ئةوة نةماوة بة عةقلَيةتى رِيش سثيَيةتى مامةلَة لةطةلَ حزبةكان بكريَت، ناكريَت من بة برادةرانى ثارتى و يةكيَتى بلَيَن وابكةن و وا مةكةن، ثيَمواية هةردوو حزبةكة لةوة دةرضوونة ئامؤذطارى بكريَن يان حزبيَكى سياسى بيَت رِيش سيايةتى بكات. بةلَكو ئةو قؤناغة ثيَويستى بة بةرنامة هةية و هةولَبدريَت هةموو لايةنة سياسييةكان بةشدارى بكةن، بةلاَم حكومرِانى هةريَم بةردةوامة لةو سياسةتى خؤى كة لةسةر سياسةتى ئابوورى بةرخؤرة و تائيَستا ناتوانيَت سةربةخؤى ئابوورى دروستبكات و خةريكى هةرِاجكردنى هةموو كةرتةكانى بةرهةمهيَنانة ئىَ لة هةموو دونيادا ئةو سياسةتة شكستى خواردووة. لةبةرئةوةى دةسةلاَت ثيَويست ثيَداضوونةوة بةخؤيدا بكات ئةطةرنا سياسةتة ئابوورييةكة كاريطةرى طةورةى لةسةر مةسةلة نيشتمانييةكان دةبيَت و وادةكات كةس طيانى بةرطرى نةميَنيَت بؤية دةولَةتى عيَراق و ولاَتى دراوسىَ كاردةكةن بؤئةوةى خةلَكى كوردستان تةسميل بيَتةوة، ئيَستا لة رِووة ئابوورييةكةيةوة زةمينة بؤئةوة خؤش دةكريَت كة هةموو تاكى كورد تةسميل ببيَتةوة!

شكؤى كوردستان: ئةى كة ئةو مةترسيانة هةية، بؤضى حزبى شيوعى لةرِيَطةى شةقامةوة فشارةكانى بؤ سةر دةسةلاَت دروست ناكات تاوةكو ئةو مةترسيانة نةبنة واقيع؟

كاوة محمود: ئةساسى ئةو مةسةلانة تيَكؤشانى جةماوةريية، تيَكؤشانى جةماوةريش هةر شةقام نيية، بةلَكو شةقام بةشيَكة لة تيَكؤشانى جةماوةرى بةلاَم ديسانةوة شةقام شويَنيَكى بةستةلَؤك نيية بةلَك طؤرِةثانيَكى طةورةيةو كة هةموو رِةنطة جياوازةكان لةخؤ دةطريَ، لةبةرئةوة شةقام وةكو ناو ثيرؤز نيية، بةلَكو ئةوكاتة ثيرؤزة كة تةوجوهيَكى هةبيَت كة داكؤكى بكات لة ثرِؤذةى نيشتمانى و نةتةوةيى، شةقام شويَنى ململانيَيية.

ئةميَنيَتةوة سةر ئةوةى كة تؤ ضؤن تيَكؤشانيَكى جةماوةرى دةكةى؟ تيَكؤشانيَكى فرة لايةن كة لة شةقام و لة دةرةوةى شةقاميش دةكريَت. لةبةرئةوة بةديل ئةوةية كة جةماوة خؤى قةناعةت بة مةسةلةكان بكات. بؤية ئيَستا دوو ئةرك رِووبةرِومان دةبيَتةوة.

سةربةخؤيى ئابوورى، ضةمكى سةربةخؤيى ئابوورى ضةميَكى هةلَة نيية بةلَكو سياسةتة ئابوورييةكان كة ثيادة كراون، هةلَةية.

دووةميان ئابوورى بةرخؤرة، كة مامةلَة لةطةلَ بوارةكانى دةكريَت كة يةكيَك لة بوارةكان، نةوت و طازة. ليَرةدا طؤرِانكارييةكان هةر ئةوة نيية بلَيَين: دةبيَت تةنيا ثشت بة نةوت و طاز نةبةستين و سةرضاوةكانى داهات زياد بكةن. ئةمة قسةيةكى طشتييةو دةبيَت ورد بكريَتةوة.

ئيَمة لة 2007ةوة خةريكى كاركردنين لة بوارى نةوت، بةلاَم ئايا كؤمثانيايةكى نيشتمانيمان هةية كة سوود لة هيَزى كارى كوردستان ببينين؟ بؤيةوةى لة بوارةكة نةضيَتة طيرفانى كؤمثانيا بيانييةكان.

بؤضى لة هةموو دونيادا، كؤمثانياكانى بوارى كارةبا قازانج دةكةن، بةلاَم بؤضى لة كوردستان ئيَمة بة بةرهةميَهانى كارةبا زيانمان ثيَدةطات؟ هةمان ئةو كارةباية لة كةرتى طشتى زةرةر دةكات بةلاَم كة دةدريَت بة كةرتى تايبةت قازانج دةكات؟

جطة لةوة هةنديَك كةرتى ديكةى وةكو كةرتةكانى عةقارات و طةياندن و طواستنةوةية كة لة هةموو دونيادا قازانج دةبن بؤ حكومةت، بةلاَم ليَرة تاوةكو ثيَداضوونةوة بة سياسةتى ئابوورى نةكريَت و سةرضاوةكانى داهات فرة ضةشن نةكريَت ئةوا داهاتى هةريَم هةميشة سنووردا دةبيَت، ئةوكاتيش حكومةتيش ثةنا دةباتة بةر زيادكردنى باج و رسومات ئيَ باج و رسوماتيش لةسةر خةلَكى سةرمايةدا زياد ناكريَت، بةلَكو لةسةر خةلَكى زةحمةتكيَش زياد دةبيَت.

شكؤى كوردستان: لةماوةى دوو مانگى رِابردوو دةولَةتى توركيا هيَرشيَكى بةرفراوانى كردؤتةوة سةر باشوورى كوردستان، بؤئةوةى ئةو هيَرشانة ئامانجةكانى نةثيَكيَت، ضى بكريَت؟

كاوة محمود: ئامانج لة سياسةتى ئةردؤغان ثةلاماردانى ولاَتانة لةثيَناو ئةوةى لة طةلى توركيا بلَيَت: توركيا لة مةترسيداية و دةبيَت خؤمان بثاريَزين بؤية دةبينين توركيا لة ليبيايةو ثةلامارى ئةو ولاَتة دةدات ناكؤكى هةية لةطةلَ ئةرمينيا و فرِةنسا و قوبرس و يؤنان و سوريا و ثةلامارى هةريَمى كوردستان دةدات، ئةمة رِةنطدانةوة قةيرانى ناوخؤى توركيا و رِةنطدانةوةى قةيرانى ضارةسةرنةكردنى كيَشةى كوردة لة باكوورى كوردستان، وةكو ئةردؤغان وةكو هةموو ديكتاتؤرةكانى ديكة دةيةويَت قةيرانةكانى ناوخؤى بةوشيَوةية ضارةسةربكات.

هةلَويَستى حكومةتى هةريَم لة ئاست ئةو مةترسيدانيية كة ئيَستا رِوبةرِوومان دةبيَتةوة، هةروةها هةريَم تائيَستا لة خالَيَكى لاواز دةبينيَتةوة هؤكارةكةشى ئةوةية كة ثشت بة خةلَك نابةستيَت. دةبيَت حزبةكانى فةرمانرِِةوا لةسةر هيَرشةكانى توركيا بوار بة خةلَك بدةن نارِةزايى دةربرِن لة هةموو جيَطةيةكدا، ئةطةر مةسةلة نيشتمانى ببيَتة مةسةلةى خةلَك ئةو قورساييةى رِوبةرِوى ثارتى و يةكيَتى دةبيَتةوة، ئةوا كةم دةبيَتةوة و بةشيَوةيةكى ديبلؤماسى بلَيَن خةلَكى كوردستان قبولَى هيَرشةكانى توركيا ناكات.

هةلَويَستى عيَراقش لاوازة ئةمةش بةهؤى ئةوةى كة كازمى ئاطادارى هيَرشةكان بووة، ضونكة ثيَشتر بةرثرسى ميت سةردانى بةغداى كردبوو، بؤية ئةو هيَرشانةى ئةمجارةى توركيا يةك ئامانجى نيية بةلَكو دةيانى ئامانجى ترى هةية.

جاريَ دةيةويَت مةسةلةى كورد لة باكوورى كوردستان ضارةسةر نةكريَت، بؤية ئةو بارطرذيية خزمةتى دةزطا ئةمنييةكانى توركيا دةكات، هةروةها توركيا دةيةويَت تؤلَة لة هةريَم بكاتةوة، جطة لةوة دةيةويَت نزيكبوونةوةى ئةنةكةسة و ثةيةدة ئامانجى نةبيَت، بؤية ثيَمواية ئةردؤغان دذايةتى هةموو كورد دةكات لة هةموو ثارضةكانى كوردستان كة جار جار موجامةلةى هةنديَك هيَز دةكات، تةنيا مةبةست ليَى تاكتيكة.

بینینی زیاتر

بابەتی هاوشێوە

Back to top button
Close